Mận "Hà Nội"

Những ngày này dọc hai bên những con đường lớn Sài Gòn đã rộ những xe mận "Hà Nội", nhưng thực ra đó chỉ là "tên chung" cho những "món" có nguồn gốc từ phía Bắc.

Ở các tỉnh thuộc biên giới phía Bắc nước ta, đâu cũng thấy cây mận, mận Lào Cai, Lạng Sơn có màu hồng đỏ, mận Bắc Hà có vỏ màu xanh, mỗi loại mận đều có hương vị riêng và sắc màu khác nhau, song giống mận ngon nhất, đẹp mã nhất vẫn là giống mận trồng ở đất Bắc Hà.

Bắc Hà là một huyện vùng cao, nằm ở phía đông bắc tỉnh Lào Cai, cách thị xã Lào Cai 70 km đường bộ. Cũng giống như ở Sa Pa, khí hậu Bắc Hà trong lành, mát mẻ nhiệt độ trung bình là 21 độ C, phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, văn hóa giàu bản sắc dân tộc nên Bắc Hà càng được du khách trong nước và quốc tế tìm đến tham quan, du ngoạn.

Từ tháng giêng âm lịch, cả thung lũng Bắc Hà với diện tích rộng 30km2 nở trắng hoa mận, đất trời Bắc Hà như trong huyền thoại. Qua Cổng trời, người và ngựa cứ bồng bềnh như trôi trong mây trắng.

Vùng thượng huyện rét đậm kéo dài nên trồng lê và mận quanh năm. Phố huyện là tiểu vùng khí hậu ôn đới nên trồng mận tam hoa, mơ và cây dược liệu. Vùng hạ huyện nắng và mưa nhiều thì trồng quế, bạch đàn và mơ. Mười năm lại đây, Bắc Hà đã có nhiều vườn rừng lớn chuyên trồng mận, đời sống dân cư ngày càng no đủ gần như không còn hộ đói nghèo nhờ cây mận. Có những vườn có tới 120 cây mận tam hoa, thân cây mốc trắng đã cho thu hoạch, chưa kể tới 300 cây khác lá xanh lúp xúp chuẩn bị bói lứa đầu đã chứng minh được sự giàu có của đồng bào dân tộc Tày ở đây.

 Du khách hãy đến Bắc Hà vào mùa mận chín. Mận Bắc Hà bắt đầu chín từ tháng 5 và chín rộ vào tháng 6, tháng 7. Khi mà ở nhiều vùng xuôi cái nắng mùa hè như thiêu như đốt thì Bắc Hà trời vẫn mát mẻ, cây cối vẫn xanh tươi trong làn nắng nhẹ mơ màng. Đâu đó thấp thoáng những vườn mận sum sê trĩu quả, trông đến phát thèm. Du khách muốn thưởng thức mận chín xin cứ tự nhiên chọn những trái mận thật to, thật chín, ăn thoả thích no nê trong sự tươi cười mến khách của chủ vườn. 

Khác với mận Lạng Sơn khi chín quả mới đỏ, mận hậu Bắc Hà không biến đổi màu vỏ ngoài, quan sát kỹ mới nhận ra lúc thu hái quả mận hơi ngả sang màu vàng nhạt. Trông cứ tưởng quả xanh nhưng khi bổ đôi, ruột quả mận mới phô sắc vàng. Điều khác biệt giữa mận Bắc Hà với các giống mận khác, có lẽ là độ róc hột. Ngoài ra, vị ngọt của mận hậu làm cho người ăn sau khi nuốt xong miếng cuối khá lâu mà như vẫn còn miếng mận trong miệng. Có lẽ vì thế mà người ta đặt tên nó là mậu hậu chăng?

Mận không chỉ là thứ quả ngọt ngon, mà còn có tác dụng bồi bổ sức khoẻ sau lao động mệt nhọc bởi cứ 100g mận sẽ mang lại cho người dùng 23Kcal. Đó là chưa kể tới trong quả mận có khá nhiều sinh tố B1, B2, PP và C, cũng như các chất canxi, sắt,.. giúp cho bộ máy tiêu hoá của con người hoạt động bình thường như chứa nhiều chất béo. 

Do tác dụng trên cùng với hương vị, mận hậu Bắc Hà từ nhiều năm nay đã là một trong các mặt hàng hoa quả đặc sản của nước ta được xuất khẩu sang thị trường các nước Đông Âu và Tây Âu, khách du lịch nhất là nữ thích ăn của chua đều muốn nếm náp.

Ở Lào Cai, mận hậu được trồng nhiều ở các huyện Bắc Hà, Mường Khương, Sa Pa. Đầu mùa hè, khi mận hậu chưa kịp chín, du khách có thể thưởng thức nhiều loại mận khác cũng ngon ngang mận hậu đó là mận Tam Hoa, mận Tả Trang Ly, Hoàng Trang Ly (Bắc Hà), mận Tả Van (Sa Pa) có vỏ tím, ruột tím ăn giòn nhưng có vị chua chua cũng thú vị. Tất nhiên mận hậu vẫn là thứ mận đặc sản Bắc Hà, luôn đứng đầu bảng, đừng quên mang chút quà mận hậu về làm quà cho người thân nếu có dịp lên thăm thú Bắc Hà (Lào Cai). 

Theo Văn hóa nghệ thuật ăn uống